Richtlijncyclus

Een richtlijnontwikkeling doorloopt een vast proces. De stappen van dit proces vormen de volgende cyclus:

Het SRI Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie) werkt met een methode van richtlijnontwikkeling volgens de kwaliteitscriteria van AQUA. De basis hiervan is het kwaliteitsdocument Richtlijn voor Richtlijnen 2012, Medisch Specialistische Richtlijnen 2.0.

Richtlijnontwikkeling

Wat is een richtlijn?

Een richtlijn is een document met aanbevelingen, gericht op het verbeteren van de kwaliteit van zorg, berustend op systematische samenvattingen van wetenschappelijk onderzoek en afwegingen van de voor- en nadelen van de verschillende zorgopties, aangevuld met expertise en ervaringen van zorgprofessionals en zorggebruikers.

• De volgende kenmerken van kwaliteit van zorg worden onderscheiden: effectiviteit, veiligheid, patiënt-/cliëntgerichtheid, doelmatigheid, tijdigheid, gelijkheid.
• Onder zorgprofessionals worden verstaan artsen, apothekers, fysiotherapeuten, deskundige infectiepreventie, gezondheidszorgpsychologen, psychotherapeuten, tandartsen, verloskundigen, verpleegkundigen en overige professionele zorgverleners en zorgmedewerkers.
• Onder zorggebruikers worden patiënten, cliënten, familie van patiënten en cliënten en mantelzorgers verstaan.

Het SRI Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie) maakt richtlijnen voor en door de zorgprofessionals, met als doel bij te dragen aan goede en veilige zorg voor patiënten. De basis hiervoor is gelegd door wetenschappelijk onderzoek en ervaringen en meningen van experts.

Richtlijnen voor en door zorgprofessionals

De richtlijnen van het SRI zijn er voor zorgprofessionals in het hele zorglandschap. Ons doel is richtlijnen te maken met draagvlak van de betrokken beroepsvertegenwoordigers en brancheverenigingen. Zorgprofessionals zullen zo de richtlijnen in de praktijk herkennen en accepteren. De leden van een SRI-werkgroep zijn daarom altijd vertegenwoordigers van verschillende beroepsverenigingen uit de zorgdomeinen waar het onderwerp van de richtlijn speelt. De werkgroepen hebben een diverse samenstelling van beroepsbeoefenaren. Denk hierbij aan artsen, verpleegkundigen/verzorgenden, deskundigen infectiepreventie en kwaliteits-/veiligheidsfunctionarissen.

De werkgroepen maken vaak richtlijnen die toepasbaar zijn in de diverse plekken waar zorg wordt geleverd. Veel richtlijnen infectiepreventie spelen zich niet alleen af in het bijvoorbeeld ziekenhuizen, maar ook in verpleeghuizen, thuiszorg en instellingen voor mensen met een verstandelijke beperking. Richtlijnen moeten daarbij nooit gezien worden als een vast recept in een kookboek. Er zal altijd een vertaling nodig zijn naar de eigen zorgorganisatie of zorgsector.

Richtlijnen voor goede en veilige zorg voor patiënten

Voor de ontwikkeling van een kwalitatief goede richtlijn is ook de input van patiënten nodig. Zij hebben immers belang bij goede en veilige zorg. Infectiepreventie is daarbij een belangrijk onderwerp. Hiermee worden infecties en besmettingen, bijvoorbeeld tijdens een bezoek, verblijf of opname voorkomen. Daarom betrekken we patiënten via de Patiëntenfederatie Nederland bij de richtlijnontwikkeling. In overleg met de Patiëntenfederatie Nederland wordt bepaald bij welke SRI-richtlijnen patiënteninformatie wordt ontwikkeld.

Meer informatie over hygiëne en infectiepreventie voor burgers en zorggebruikers vind je onder Publieksinformatie.

Visie op duurzaamheid

Het Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (SRI Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie)) draagt met de richtlijnen over infectiepreventie bij aan het bieden van veilige en kwalitatief goede zorg in Nederland. Binnen de richtlijnen wil het SRI streven naar verduurzaming van infectiepreventie en zo bijdragen aan het verduurzamen van de zorg.

Duurzaamheid in de zorg is van groot belang. De Green Deal Zorg 3.0 (1) heeft als doel om in 2030 50% minder grondstoffen te gebruiken dan in 2019 en streeft naar een klimaat neutrale zorgsector in 2050. De Nederlandse zorgsector draagt op dit moment aanzienlijk bij met 7% CO2 uitstoot, 4% van het afval en 13% van het grondstoffenverbruik in Nederland (2).

Duurzaamheid integreren

Infectiepreventie is een belangrijk onderdeel in de zorg, en heeft tegelijkertijd door onder meer het gebruik van (medische) hulpmiddelen impact op het milieu. Er is een positieve tendens zichtbaar bij diverse stakeholders van het SRI waarin duurzaam gebruik van middelen als onderdeel van richtlijnen wordt gezien of als integraal onderdeel van goede zorg (2, 3, 4, 5). Het SRI draagt graag aan deze tendens bij.  

Momenteel houdt het SRI zich bezig met het herzien van de verouderde WIP-richtlijnen. Bij de start van het SRI zijn geen financiële middelen vrijgemaakt om in de herziene richtlijnen uitgangsvragen over duurzaamheid uit te werken en op te nemen. Dit houdt het SRI echter niet tegen van duurzaamheid een thema te maken in de SRI-richtlijnen. Zo worden bij het formuleren van overwegingen ook argumenten vanuit het oogpunt duurzaamheid meegewogen. En is het uitgangspunt van SRI-richtlijnen dat het meest duurzame alternatief wordt aanbevolen bij gelijke effectiviteit en veiligheid voor patiënt en zorgmedewerker. Voor veel duurzaamheidsknelpunten en -vraagstukken is nog geen aantoonbare effectiviteit en veiligheid voor het infectierisico bekend. Diverse instanties werken daarom op dit moment met diverse rekenmodellen die richting kunnen bepalen voor de duurzaamheidsimpact, zoals de R-10 ladder of de inzet van een Life Cycle Analyse (LCA) of een model voor risicoinschatting (5, 6, 7).

Toekomst

In de toekomst zal ingezet worden op verdere integratie van duurzaamheid in de SRI-richtlijnen door het opnemen van thema-modules duurzaamheid bij relevante onderwerpen.  Welke onderwerpen dit zijn, zal gebaseerd worden op de kennislacunes die naar voren komen tijdens het herzieningsproces en op signalen uit het werkveld. Ook zal het SRI aandacht vragen voor deze onderwerpen bij innovatie- en kennisplatforms op het gebied van duurzaamheid en hen uitdagen hiermee aan de slag te gaan.

Referenties

1. Green Deal, 2022. C-238 Green Deal 3.0: Samen werken aan duurzame zorg. Gepubliceerd op 04 november 2022. Link: https://www.greendeals.nl/green-deals/green-deal-samen-
2. M.A. Steenmeijer et al Het effect van de Nederlandse zorg op het milieu. Methode voor milieuvoetafdruk en voorbeelden voor een goede zorgomgeving, RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) 2022.
3. Gezondheidsraad. Verduurzaming van hulpmiddelen in de zorg ,Den Haag: Gezondheidsraad 2022; publicatienr. 2022/22.
4. Nieuwsbericht IGJ: Goede zorg is duurzame zorg. Gepubliceerd op 09 december 2022. Link: https://www.igj.nl/onderwerpen/duurzaamheid/nieuws/2022/12/09/goede-zor…
5. NVvH Nederlandse Vereniging voor Heelkunde (Nederlandse Vereniging voor Heelkunde): handreiking duurzaamheid in richtlijnontwikkeling, 2023 (momenteel in commentaarfase)
6. Het ‘10R model circulariteit’ (zie Figuur 2, gebaseerd op Cramer, 2014; Hanemaaijer; 2018; Potting, 2016; Reike, 2018)
7. Handreiking voor inhoudelijke afweging bij duurzaamheid initiatieven door deskundigen infectiepreventie, Green team Infectiepreventie, mei 2022. www.vhig.nl

Beschikbaarheid WIP-richtlijnen

Het SRI Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie (Samenwerkingsverband Richtlijnen Infectiepreventie) is de opvolger van de Werkgroep Infectiepreventie (WIP) die in 2017 ophield te bestaan. De WIP-richtlijnen blijven voorlopig beschikbaar voor iedereen. Een SRI-richtlijn wordt altijd gepubliceerd ter vervanging van een of meerdere WIP-richtlijnen. Na publicatie van een SRI-richtlijn zal (zullen) de betreffende WIP-richtlijn(en) van de RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)-website worden verwijderd.